Vandaag staat in het teken van uitrusten en niets doen. Lekker uitslapen dus en daarna uitgebreid ontbijten op ons waanzinnige dakterras. We mijmeren over de reis en over wat deze ons gebracht heeft. Hebben we inzichten opgedaan? Nieuwe dingen geleerd ? Hebben we elkaar op een andere manier leren kennen? Onszelf op een andere manier leren kennen? Pieter geeft aan dat hij in ieder geval nooit gedacht had hoe makkelijk het zou zijn om een half jaar uit een rugzak te leven. Dat je eigenlijk maar zo weinig nodig hebt. Dat alles wat je gedurende al die maanden gebruikt, gewoon in een tas past die 8 kilo weegt. That’s it. En dat dat heel kalm maakt. Rustig. Weg met het randgebeuren. Jij en je rugzak, en meer niet.

Zo ontbijten we. Superfijn!

Ik op mijn beurt blijf me verbazen over hoe makkelijk en snel je vriendschappen opbouwt tijdens zo’n tocht. Dat een dag met iemand meewandelen al kan betekenen dat diegene nooit meer uit je leven verdwijnt. Natuurlijk weten we dat nog helemaal niet van de mensen die ons deze reis geraakt hebben, maar het feit dat Dana straks langskomt in Spanje en wij op weg naar Spanje via Lille zullen rijden waar we Ségolène en Elliot gaan zien, vind ik al heel bijzonder. En dat toen we aankwamen in Santiago, we meteen appjes stuurden naar Alexandra, Kathleen en Joséphine, wat heel logisch voelde. Zij waren bijna de eersten die we het wilden laten weten. Terwijl we hen nog niet eens kenden vóór we met deze trip begonnen! En we weten dat we Jerome, Helen en Richard niet meer zullen vergeten…

Een ander inzicht dat ik in ieder geval opdeed, is dat een slechte nachtrust mij heel chagrijnig maakt en Pieter heel stil. En dat ik duizend keer liever op mul zand loop dan dat ik scheef loop. Dat als je niet lief bent voor je schoenen, ze kapot gaan, en snel ook. En dat Pieter écht ongelofelijk goed Qi Gong kan. De keren dat ik ‘Piet, zou je even willen Qi Gong’en op mijn rechterknie?’ heb gevraagd, zijn niet te tellen. En élke keer was het ongemak een minuut later weg. We weten eigenlijk allebei niet wat hij doet en hoe hij het doet, maar dat het werkt staat bij mij als een paal boven water. Grappige is dat ik hem nu twaalf jaar ken, we al duizenden kilometers samen hebben gewandeld – ook soms met pijn ergens in het lijf – en dat hij dit nog nooit eerder heeft verteld, óf gedaan. En deze reis blijkt hij opeens deze gave te hebben! Ja, ik heb mijn man wel beter leren kennen. Wat ik bijvoorbeeld ook niet van hem wist, is dat als er zich een probleem voordoet (in ons geval hadden we wat financiële tegenvallers die ons tijdens de reis ter ore kwamen), hij zich compleet en volledig in zichzelf terugtrekt. Dan gaat hij voor me lopen en ben ik hem uren, of soms een hele dag kwijt. Tot het moment dat hij een oplossing voor het probleem heeft verzonnen. Dat legt hij dan aan me voor, we hebben het er een tijd over zodat hij kan toetsen of ik de oplossing begrijp, en dan voelt hij zich beter. En dan heb ik hem weer terug. Dan is hij weer zijn vrolijke, ouwehoerende zelf. En hebben we een oplossing voor het probleem. Twee vliegen in één klap!

Wat we ook ontdekt hebben, is dat op de bonnefooi de camino lopen niet ons ding is. We spraken een Zuid-Afrikaanse dame die heel stoer zei: ‘I don’t plan, I don’t make reservations. I like to be surprised by the camino’. Diezelfde avond zagen we haar met tranen in haar ogen bij de receptie van ons hostel – dat we geboekt hadden – waar ze te horen kreeg dat er geen plek voor haar was. Het was 18.30 uur, bijna 35 graden buiten, en het andere hostel in het dorp was ook vol, zo wisten we. Word je lekker verrast door de camino, dacht ik. Met een nacht buiten slapen. We begrijpen er de charme niet van, van al die onzekerheid die mensen blijkbaar zo graag opzoeken. Van niet weten of je terecht kunt, en daardoor zo snel mogelijk ergens willen zijn omdat dat de kans vergroot dat je nog een bed hebt. Met alle consequenties van dien, want hoeveel honderden (!) pelgrims hebben wij niet zien lopen met verband rond hun enkels, blaren, tape over hun kuiten, braces rond hun knieën? Het zal niet allemaal komen doordat ze te snel lopen en te weinig rust nemen, maar een deel ervan zal er wel mee te maken hebben. Maar goed, ieder zijn camino. Maar wij hebben erg veel rust gehaald uit de wetenschap dat er altijd een bed voor ons klaarstond omdat we dat van tevoren gereserveerd hadden. Dan maar niet spontaan bedenken waar je wilt stoppen, maar gewoon ’s ochtends vertrekken in de wetenschap: vandaag moeten we 23,5 kilometer en slapen we in Gite La Cri du Girafe. Net zo makkelijk.

Oh, en over die afstand, dat hebben we ook ontdekt: als onze app aangaf dat het 23,5 kilometer was, wist je: dan is het dus minstens 25,5. Dana zei het ook al: per tien kilometer komt er geheid één kilometer bij. Hoe dat zo is, is ons een raadsel, maar het is werkelijk élke dag van deze reis zo gebleken. Best pittig want 27 km wordt op die manier keihard 30 km maar het is zoals het is. Dan weet je dat vast!

Als laatste mijmeren we vanochtend vooral over hoe dankbaar we zijn. En hoe dankbaar we ook tijdens de reis zijn geweest. We hebben veel kaarsjes aangestoken uit dankbaarheid over dat we al die maanden niet zijn aangereden, niet van een bergrand zijn gevallen, niet onze enkel hebben gebroken door een ongelukkig afstapje van een stoep, niet op onze kont zijn gevallen bij gladde afdalingen, dat het met iedereen thuis goed gaat (behalve dan met die ene vriendin met borstkanker, maar die vecht zich er kranig doorheen), dat we de mogelijkheid hebben om deze mooie reis te maken en dat we zomaar meer van dit soort reizen zouden kunnen maken als we dat willen, dat de wereld aan onze voeten ligt en dat we er geen genoeg van kunnen krijgen. Als ook van elkaar, want wat hou ik toch van deze helblonde krullenbol!

We besluiten de stad in te gaan en onze aller-, aller-, allerlaatste stempel te halen. Dezelfde stempel als de eerste die in ons pelgrimspaspoort staat: die van de Torre de Clérigos hier in Porto. Daar begonnen we op 14 januari dit jaar met het eerste deel van onze grote tocht, en daar eindigen we vandaag, negen maanden later. We lopen er door de bloedhitte naartoe, halen die stempel en maken er een foto van. Nu is het klaar. Onze tocht is volbracht. Overmorgen vliegen we blij en gelukkig weer naar huis. Waar hopelijk nieuwe avonturen ons wachten.

De trip is rond! Waar we begonnen, zijn we ook weer geëindigd.

Slapen: een geweldig appartement van BO-Marquês. Zij verhuren meerdere appartementen en we zaten eerder bij één van hun plekken, maar geen is zo mooi als deze. We betalen 70 euro per nacht en het is zo mooi. Als je ooit in Porto bent, raad ik je deze zeker aan!